Pałac Przebendowskich

Pałac Przebendowskich i Keyserlingków w Wejherowie to wyjątkowa perła kaszubskiej architektury, która położona jest w samym sercu miasta, tuż nad urokliwą rzeczką Cedron, wprost na osi wyznaczonej przez wyjazd z miejskiego rynku. Ta okazała rezydencja, będąca obecnie siedzibą Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, zachwyca zarówno historycznymi dziejami, jak i nietuzinkowym, bliskim włoskim willom wyglądem. To miejsce, w którym historia splata się z kulturą, a zabytkowe wnętrza wypełniają setki ciekawych eksponatów i tajemnicze polichromie rozpoznawalne przez miłośników sztuki.

Historia Pałacu Przebendowskich

Inicjatywę budowy pałacu podjął w drugiej połowie XVIII wieku Ignacy Franciszek Przebendowski, starosta pucki i mirachowski. Pierwotnie miejsce położone zostało w reprezentacyjnych miejskich ogrodach, tuż nad Cedronem. Niestety, rozbiór Polski oraz trudności finansowe sprawiły, że rodzina Przebendowskich nie zdołała ukończyć inwestycji. Dalsza rozbudowa przypadła właścicielom angielskiego pochodzenia, a następnie rusał ją ród Keyserlingków, którzy znacząco rozbudowali i przebudowali pałac od około 1800 roku. Ostateczny kształt architektoniczny rezydencja uzyskała w 1875 roku, co do dziś upamiętnia data widniejąca na jednej z elewacji ogrodowych.

Bryła pałacu przez wieki ulegała przemianom – od parterowej konstrukcji z wysoką podmurówką, przez piętrowy środkowy szczyt do charakterystycznych schodkowych szczytów na fasadach. Centralnie wkomponowany kartusz z herbem Keyserlingków świadczy o dawnych właścicielach, a całość zabudowy z czasem uzyskała wyraźne cechy neogotyckie oraz styl renesansowy, dopełnione inspiracjami południowo-włoskimi.

Architektura i wnętrza pałacu

Pałac Przebendowskich i Keyserlingków wyróżnia się na tle innych północnopolskich rezydencji zarówno bryłą, jak i detalami architektonicznymi. Obiekt utrzymany jest w stylu neogotyckim z renesansowymi akcentami – nie brakuje tu eleganckich schodkowych szczytów, symetrycznego układu oraz bogato zdobionej fasady. Wnętrza rezydencji kryją unikatowe malowidła odkryte podczas prac restauracyjnych – są to wysokiej klasy polichromie w stylu pompejańskim, przedstawiające idealizowane pejzaże Italii z wyraźnymi motywami przyrodniczo-architektonicznymi: zamglenia, tarasy, balustrady, morze czy wyspy z klifowymi wybrzeżami.

Oprócz zabytkowych dekoracji, warto zwrócić uwagę na oryginalne, XVIII- i XIX-wieczne detale: sztukaterie, balkony, zabytkowe drzwi czy fragmenty oryginalnych podłóg. Obiekt otoczony jest zadbanym ogrodem, który niegdyś stanowił istotny element reprezentacyjny posiadłości, a dziś zapewnia odwiedzającym chwilę wytchnienia i malownicze widoki na całość zabudowań.

Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej

Pałac od 1995 roku stanowi główną siedzibę Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej. Instytucja ta gromadzi ponad 100 tysięcy eksponatów związanych z kulturą, literaturą, historią oraz muzyką regionu. W pałacowych salach prezentowane są zarówno ekspozycje stałe, jak i czasowe – goście mogą zobaczyć m.in. oryginalne dokumenty z początków Wejherowa, autografy znamienitych rodów, rękopisy, historyczne wydania książek oraz eksponaty związane z życiem codziennym Kaszubów.

Niezwykłym atutem muzeum jest także bogata kolekcja muzykaliów, a także zbiór materiałów etnograficznych i historycznych, które ukazują wielowymiarowość kaszubskiej tożsamości. W muzealnych zbiorach znajduje się m.in. jedno z najstarszych dostępnych kazań wygłoszonych podczas pogrzebu Jakuba Wejhera – założyciela miasta.

Pałac Przebendowskich i Keyserlingków mieści się przy ul. Zamkowej 2a w Wejherowie. Dojazd możliwy jest zarówno transportem miejskim (przystanek w okolicy rynku lub klasztoru), jak i samochodem – w pobliżu znajdują się parkingi. Zwiedzanie muzeum możliwe jest w sezonie letnim (1.05–30.09) od poniedziałku do piątku w godz. 9:00–18:00 oraz w soboty i niedziele w godz. 11:00–17:00. Poza sezonem, od poniedziałku do piątku: 9:00–15:00, w soboty i niedziele – 11:00–17:00 (niedziela bezpłatnie). Ceny biletów: 5 zł (normalny), 2,5 zł (ulgowy).

Kultura, wydarzenia i ciekawe zakątki

Pałac jest nie tylko miejscem stałych wystaw, ale także centrum wydarzeń kulturalnych regionu. W jego przestrzeniach regularnie odbywają się koncerty, wernisaże, wieczory literackie oraz spotkania tematyczne. Można tu obcować z muzyką, a także uczestniczyć w warsztatach poświęconych kaszubskiej tradycji. Atutem jest również lokalizacja – szybki spacer dzieli pałac od malowniczego wejherowskiego rynku oraz zespołu Kalwarii Wejherowskiej, dzięki czemu wizyta w pałacu łatwo połączyć z odkrywaniem innych miejskich atrakcji.

Na uwagę zasługuje również otoczenie pałacu: zabytkowy park, który przed wiekami podkreślał prestiż tej rezydencji, do dziś zachował swój nastrojowy charakter. Spacerując alejkami, natrafia się na sędziwe drzewa oraz zakątki z niebanalnym widokiem na pałacowe mury i zabytkowe elewacje.

Podsumowanie

Pałac Przebendowskich i Keyserlingków w Wejherowie to miejsce, gdzie przeszłość regionu ukazana jest w formie, która niezmiennie fascynuje zarówno pasjonatów historii, jak i wiernych miłośników kaszubskiej kultury. Wyjątkowa architektura, śródziemnomorskie dekoracje wnętrz, tajemnicze polichromie i bogata ekspozycja muzealna to największe atuty tej historycznej rezydencji. Dogodny dojazd, różnorodność wystaw oraz szeroka oferta kulturalna czynią z pałacu jeden z najważniejszych punktów na turystycznej mapie Kaszub. To miejsce, które zapada w pamięć i pozwala poczuć magię minionych stuleci w samym centrum Wejherowa.